Birinci Sanayi Planı kapsamında kurulan ve ismi bizzat Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından verilen Sümerbank, 3 Haziran 1933’te kurulmuştur. Osmanlı’dan kalan ve daha önce Devlet Sanayi Ofisi tarafından işletilmekte olan Feshane(Defterdar), Basmahane, Hereke ve Beykoz fabrikaları kurulmasını izleyen dönemde Sümerbank’a devredilmiştir.
İlk yatırımı Adana Bez Fabrikası ve Lojmanlarıdır. Eylül 1935’te kurulan fabrika Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk büyük kamu yatırımıdır. Bunu takiben pamuklu dokuma, yünlü dokuma, deri ve ayakkabı, kimya, toprak ve seramik, selüloz-kâğıt ve demir-çelik sanayii sektörlerinde üretim tesisleri faaliyete geçirilmiştir. Bu dönemde Sümerbank tarafından 58 adet büyük ölçekli işletme, 500’ü aşkın mağaza ve ayrıca 49 şubeli bankası kurulmuş, yeni kurulan Devlet’in eksik kalan sanayi yatırımları yapılmıştır. Tüm bu işletmeler, özelleştirme kapsamına alınıncaya dek 41.000 kişiye istihdam sağlamıştır.
Sümerbank tarafından kurulmuş olan büyük ölçekli işletmelerin bazıları şunlardır:
Karabük Demir Çelik İşetmeleri
Selüloz ve Kağıt İşletmesi(SEKA)
Sivas Çimento İşletmesi
Basma Sanayi Müessesesi Nazilli, Adana ve Denizli Fabrikaları
Pamuklu Sanayi Müessesesi Adana ve Ereğli Fabrikaları
Merinos Yünlü Sanayi Müessesesi
Gemlik Suni İpek ve Viskos Mamülleri Sanayi Müessesesi
Kendir Sanayi Müessesesi
Sümer Kayseri Bez Fabrikası
Erzincan, Adıyaman ve Malatya Pamuklu Sanayi İşletmeleri
Diyarbakır Halı Sanayi İşetmesi
Sarıkamış ve Van Ayakkabı İşletmeleri
Çanakkale Suni Deri İşletmesi
Bolu Suni Tahta Müessesesi
Kütahya ve Bozüyük Seramik Sanayi Müesseseleri
Comments